Tuesday, February 19, 2013

Qavaldaş. Gavaldash. Гавалдаш.



    Qobustan Milli-Tarix Bədii Qoruğu unikal abidələrlə zəngindir. Burada siz ecazkar qayaüstü rəsmlərdən başqa ulu babalarımızın musiqi mədəniyyətinin maddi sübutu olan Qavaldaşı görə bilərsiniz. Qavaldaş qayalarda həkk olunmuş Yallı rəqsinin ifa olunduğu ən qədim zərb alətidir.
   
   Qobustanda Cingirdağda və Böyükdaş dağının aşağı səkisində olmaqla iki ədəd Qavaldaş qeydə alınmışdır.
   
   Qavaldaş həm də qədim Qobustan sakinlərinin empirik biliklərinin texniki kəşfə çevrildiyi ixtiradır. Qobustanın qədim sakinləri məsaməli əhəng daşından ibarət qaya parçalarının arasında havanın sərbəst hərəkət etməsi üçün boşluq yaranan zaman, qayalara toxunduqda alınan səsi müşahidə etmişlər. Bu müşahidələrin nəticəsi olaraq Qavaldaşını ixtira etmişlər. Qayanın müxtəlif yerlərinə daşlarla toxunduqda müxtəlif tonlarda səslər almaq mümkündür. Çox güman ki, qədim Qobustanlıların qarğı, qamış, dəri, ağacdan hazırlanmış başqa alətləri də olmuşdur. Lakin o alətlər bizə gəlib çatmamışdır.





      Gobustan National Historical - Artistic Preserve is rich with unique monuments. Here, alongside with marvellousrock carvings, you can see also gavaldash – one of the material evidences musical culture of our ancestors. Tamborine is the most ancient percussion tool that was used to accompany Yally dance engraved in the rocks.

     Two gavaldashes were fixed in Gobustan, namely in Jingirdagh and low teraace of Beyukdash Mountain.

    Gavaldash is at the same time a technical discovery of ancient Gobustan dwellers` empirical knowledge. Ancient residents of Gobustan observed the sounds that were formed when touching rock pieces of porous limestone, between which gaps were formed for the free air flow. The result of these observations was their discovery of gavaldash. When touching various parts of the rocks with a stone it is possible to get sounds of various tone. Presumably ancient Gobustan dwellers had other instruments made of reed, cane, skin and wood. However, those instruments have not been preserved up today.





      Гобустанский Национальный Историка – Художественный заповедник богат уникальными памятниками. Здесь, кроме замечательных наскальных рисунков, вы сможете увидеть материальное свидетельство музыкальной культуры наших предков – гавалдаш. Гавалдаш является самым древним ударным инструментом, под который исполнялся танец Яллы, запечатленный на скалах.

     Два гавалдвша зарегистрированы в Гобустане, на горе Джингирдаг и на нижний террасе горы Беюкдаш.

     Гавалдаш в то же время является свидетельством эмпирических знаний древних жителей Гобустана, благодаря которым было сделано это техническое открытие. Древние жители Гобустана наблюдали тот факт , что при прикосновении к скалам, состоящим из пористого известняка, и содержащим пустоты для свободных потоков воздуха, , возникали различные звуки. Результатом этих наблюдений стало открытие  гавалдаша. Если ударить камнем частях скалы можно получить звуки различной тональности. Вполне возможно, что у древних гобустанцев были и другие  и инструменты, сделанные из тростника, камыша, шкуры и дерева. Однако эти инструменты не сохранились до наших дней.